Jestem studentką, mój rok studiów ma swojego maila (osobnego dla studiów stacjonarnych i osobnego dla niestacjonarnych). Oprócz nas do tej poczty teoretycznie mają dostęp osoby spoza naszych studiów, ponieważ hasło zostało podane w grupie na Facebooku. Jest to grupa zamknięta (posty, w tym hasło do poczty, widzą tylko osoby, które zostały przyjęte do tej grupy), oprócz mojego roku są w niej osoby ze starszych roczników oraz osoby piszące na przykład o różnych imprezach. Poza tym część osób wypisała się ze studiów, a ja niektóre osoby z moich studiów znam tylko z widzenia.

Czy skanowanie książek (lektur na zajęcia), między innymi całych, krótkich dzieł literackich (mających na przykład około 70 stron) i wysyłanie ich na maile naszego rocznika studiów jest legalne? Czy legalne jest wysyłanie ich tylko do paru osób?

Poruszony w pytaniu problem odnosi się do kwestii dozwolonego użytku prywatnego. Szczegółowe omówienie tej instytucji prawnej odnaleźć można na naszym portalu: Wykorzystanie cudzych zdjęć na blogu zabezpieczonym hasłem.

Dozwolony użytek prywatny (osobisty) ograniczony jest do kręgu osób pozostających w relacjach towarzyskich w stosunku do osoby udostępniającej daną treść. Muszą się one zatem znać osobiście. Jeżeli dostęp do maila ograniczony jest wyłącznie do takich osób, to udostępnianie/wysyłanie sobie w ramach takiego maila treści objętych prawami autorskimi będzie legalne. W sytuacji jednak, gdy do takiej skrzynki pocztowej mają dostęp osoby niespełniające tego kryterium, korzystanie z utworów będzie niestety naruszać majątkowe prawa autorskie do dzieł, które są udostępniane (np. do książek, których kserokopie są tam umieszczane do użytku tych osób). Jeżeli zatem, jak pisze autorka pytania, dostęp do skrzynki mailowej jest nawet ograniczony do zamkniętej grupy, lecz należą do tej grupy osoby nieznane lub znane tylko z widzenia, to taka praktyka narusza prawa autorskie. Nie zmienia tego powołanie się na cele naukowe czy dydaktyczne, bowiem one znajdują usprawiedliwienie wyłącznie, gdy osobą udostępniającą byłaby instytucja oświatowa lub naukowo – badawcza.

Wskazówka praktyczna
Z punktu widzenia dozwolonego użytku prywatnego lepiej będzie zorganizować system udostępniania materiałów dydaktycznych w formie „podaj dalej” – tak aby osoba udostępniająca przesyłała materiały wyłącznie swoim kolegom (znanym osobiście), natomiast oni mogliby przekazać je z kolei swoim bliskim znajomym. Wówczas żaden udostępniający nie będzie wykraczał poza swój krąg towarzyski.

Emilia Chmielewska
Prawnik
Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy sp.j.

fot. josterix/ sxc.hu