„Nasza firma chce kupić audiobooki w celu wypożyczania ich za niewielką opłatą. Wypożyczający nie miałby możliwości skopiowania pliku z audiobookiem, a tylko mógłby odsłuchiwać. Co jest wymagane, aby taka działalność była w pełni legalna? Czy jest stowarzyszenie pobierające opłaty na rzecz autorów czy wydawców audiobooków – podobnie, jak czyni to ZAIKS w przypadku muzyki?”

W celu legalnego podjęcia opisanej w pytaniu działalności należy uzyskać licencje na każdy z utworów, pozwalające na korzystanie z nich na odpowiednich polach eksploatacji. Z punktu widzenia prawa autorskiego audiobook zawiera:

• prawa autorskie do utworu słownego (prawa autora utworu  literackiego, którym jest czytana książka);
• prawa pokrewne do artystycznego wykonania tego utworu (prawa autora wykonawcy – aktora lub lektora czytającego dany utwór);
• prawa do fonogramu (przysługujące producentowi, za którego co do zasady uważa się osobę, pod której nazwiskiem lub firmą został po raz pierwszy sporządzony fonogram).

Trzeba zatem uzyskać licencje na wszystkie z opisanych wyżej praw.

Należy przy tym zastrzec, że możliwe jest, iż artysta czytający książkę oraz producent fonogramu (a czasem także autor książki) przenieśli swe prawa wyłączne na przykład na wydawcę audiobooka. Z tego względu najlepszym rozwiązaniem będzie zwrócenie się w pierwszej kolejności do wydawcy z pytaniem, czy posiada uprawnienie do udzielenia licencji na korzystanie w odpowiednim zakresie z całości praw zawartych w audiobooku.

W razie niemożliwości uzyskania licencji od wydawcy, należy zwrócić się do osób, którym prawa przysługują – osobiście lub za pośrednictwem właściwych organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi.

Emilia Chmielewska

Prawnik

Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy sp.j.