Planuję stworzyć produkt, który jest inspirowany postacią literacką: nazwa produktu to imię postaci, a na etykiecie planuję umieścić cytat wypowiadany przez tę właśnie postać, z oczywistym uwzględnieniem tytułu dzieła oraz imienia i nazwiska autora. Jest to żyjący pisarz zagraniczny. Czy mogę to zrobić bez ryzyka oskarżenia o budowanie wizerunku produktu/firmy kosztem twórczości autora?

Ocena, czy tego rodzaju działalność stanowiłaby naruszenie prawa, w tym praw autorskich twórcy dzieła, wymagałaby podania bardziej szczegółowych danych, nie mniej jednak można wskazać kilka ogólnych kwestii, na które warto zwrócić uwagę.

Po pierwsze należy ocenić, czy samo imię postaci i wypowiadany przez nią cytat spełniają warunki uznania ich za utwór, w rozumieniu prawa autorskiego, czyli m.in. czy cechują się twórczym, indywidualnym charakterem (więcej o cechach utworu mowa była np. tutaj: http://legalnakultura.pl/pl/prawo-w-kulturze/prawo-w-praktyce/news/41,utwor-w-prawie-autorskim-i-prawach-pokrewnych ).  Warto pamiętać, że nie każda nazwa własna jest chroniona przez prawo autorskie, np. pojedyncze wyrazy czy imiona „pospolite” nie są objęte prawno autorską ochroną, zatem można je wykorzystywać, bez konieczności uzyskiwania zezwoleń czy zgód ich twórców.

Drugą kwestą jest zakres inspiracji, przy tworzeniu produktu inspirowanego postacią literacką i cytatem przez nią wypowiadanym. W zależności bowiem od stopnia inspiracji, utwór taki – czyli stworzony przez Panią produkt, może być  uznany za utwór zależny, albo inspirowany w rozumieniu prawa autorskiego, co z kolei rodzi konsekwencje, w zakresie konieczności uzyskania zgody twórcy utworu pierwotnego na rozpowszechnianie- czyli np. wprowadzanie do obrotu. Szerzej na ten temat pisaliśmy m.in. tutaj: http://legalnakultura.pl/pl/prawo-w-kulturze/zapytaj-prawnika/film/403,etiuda-filmowa-w-oparciu-o-sztuke-innego-autora .

Warto również pamiętać, że prawa twórców nie są chronione tylko przez prawo autorskie, a również przez rejestrację nazw własnych, jako znaków towarowych, dzięki której podmiot rejestrujący uzyskuje monopol w zakresie oznaczania produktów daną nazwą, a także przez prawo ochrony konkurencji.  

Sara Dobrzańska