Na jakiej zasadzie mogę wykorzystać tytuły utworów muzycznych (piosenek) jako tytuły kolejnych rozdziałów w książce. Tytuły te mają w sposób oczywisty nawiązywać do treści rozdziałów i nie pozostawiam wątpliwości, że są to tytuły konkretnych (znanych) piosenek. Czy nie naruszam w ten sposób praw autorskich twórców piosenek? Czy mogę legalnie tak wykorzystać tytuły piosenek na prawie cytatu?

Tytuły książek, płyt muzycznych czy filmów podlegają ochronie prawnej jedynie w sytuacji kiedy zostały zarejestrowane jako znaki towarowe lub spełniają przesłanki (warunki) wymienione w art. 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze – utwór). Lista zarejestrowana znaków towarowych jest dostępna na stronie internetowej Urzędu Patentowego RP. Zaznaczyć przy tym trzeba, że znakami towarowymi nie mogą być pojedyncze słowa czy też frazy pospolite.

Najczęściej więc w przypadku tytułów czy to książek, czy to utworów muzycznych będziemy mieli do czynienia z utworem, podlegającym ochronie na gruncie prawa autorskiego. Korzystanie i rozporządzanie takim utworem należy do uprawnień twórcy lub innej osoby, która nabyła autorskie prawa majątkowe (ewentualnie osób, które uzyskały odpowiednią licencję). Inne osoby nie są uprawnione do korzystania z utworu w zakresie, który przekraczałby ramy szeroko rozumianego dozwolonego użytku lub licencji.

Ponieważ w ramach cytatu wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości, jedynie w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości (np. kolaż), nie wydaje się możliwe wykorzystywanie tytułów utworów muzycznych w całości w celu przyporządkowania się do określonych rozdziałów książki w ramach dozwolonego użytku jakim jest cytat.

Jarosław Jastrzębski
Radca prawny