Mam zamiar założyć firmę zajmującą się tworzeniem koszulek/t-shirtów z własnymi nadrukami. Mają to być moje własne grafiki, teksty oraz cytaty znanych ludzi i właśnie tego ostatniego (cytatów) dotyczy moje pytanie. Czy mogę używać cytatów znanych osób ze świata sztuki (np. Pablo Picasso), nauki (np. Albert Einstein), biznesu itp. na t-shirtach z podaniem oczywiście autora legalnie? np. The more I learn abaut people, the more I like my dog. Mark Twain Dodam, że nadruk miałby być umieszczony na zwykłych białych albo czarnych koszulkach.

Rozstrzygająca dla odpowiedzi na to pytanie jest ocena, czy dany cytat podlega ochronie prawnoautorskiej, czy jest wyłącznie frazą ujawniającą ciekawe spostrzeżenie, pogląd, pomysł, które same w sobie nie są chronione prawem autorskim, a jedynie w zakresie formy ich wyrażenia. Jeżeli dane zdanie pod względem formy nie będzie posiadało cech indywidualnej twórczości ani nie jest elementem większego utworu, który takie cechy by posiadał, to można tego rodzaju sentencję wykorzystać bez zgody twórcy. W przypadku, gdy wykorzystywany cytat jest chroniony, jego wykorzystanie bez zgody uprawnionego jest wątpliwe w opisywanym przypadku. Z treści pytania wynika bowiem, iż brak jest podstaw do zastosowania dobrodziejstwa prawa cytatu. Obejmuje ono bowiem wyłącznie możliwość przytoczenia fragmentów cudzego utworu w ramach własnego utworu stanowiącego samoistną całość. Wytwór, do którego miałby zostać zastosowany cytat sam musi zatem spełniać przesłanki indywidualności i mieć twórczy charakter. Cech tych nie spełnia natomiast umieszczenie cytatu na jednolitej koszulce. Brak tutaj bowiem twórczego zamysłu, a powstała w ten sposób koszulka jest dość standardowa. Inaczej mogłoby być, gdyby dany cytat został wkomponowany do własnej grafiki nadrukowanej na koszulce, o ile takie zestawienie mieściłoby się w celach prawa cytatu (wydaje się, że w grę wchodzić może wyłącznie prawo gatunku twórczości np. satyra).  

Emilia Chmielewska
Prawnik
Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy sp.j.