Czy umieszczanie plakatów lub fototapet z wizerunkami gwiazd sportu w publicznym barze jest legalne?

Nie można jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie, ponieważ ocena tej kwestii uzależniona będzie od szeregu okoliczności, które mogą być różne w konkretnych przypadkach. Można wskazać niektóre z nich, lecz odnośnie kompleksowej oceny warto byłoby uzyskać indywidualną poradę prawną odnośnie konkretnego zestawu wykorzystanych wizerunków, źródeł ich pozyskania oraz sposobu przedstawienia prezentowanych na nich osób.

Przede wszystkim należy wskazać, iż w opisanej sytuacji należy ocenić kwestię ochrony różnego rodzaju dóbr. Po pierwsze, w grę wchodzić będzie ochrona wizerunku osób przedstawionych na plakatach czy tapetach. Zasadniczo rozpowszechnienie cudzego wizerunku wymaga zgody. Nie jest ona jednak konieczna, gdy chodzi o wizerunek osoby powszechnie znanej, jeżeli utrwalenie wizerunku nastąpiło w sytuacji związanej z wykonywaniem przez nią funkcji publicznych, np. zawodowych. Znani sportowcy zaliczają się do kategorii osób znanych powszechnie, a więc jeżeli chodzi o wizerunek wykonany w związku z udziałem w zawodach sportowych czy powiązanymi czynnościami, to możliwe jest jego rozpowszechnianie publiczne bez odrębnej zgody. Trzeba zastrzec jednak, iż sposób i okoliczności zaprezentowania wizerunku danej osoby nie mogą naruszać jej dóbr osobistych. Wymagana jest więc rzetelność oraz dbałość o dobra osobiste osoby przedstawionej. Wywieszenie wizerunku sportowca w barze może rodzić wątpliwości odnośnie rzetelności wykorzystania i potencjalnie może prowadzić do naruszenia dóbr osobistych takiej osoby (wszystko to zależy jednak od konkretnych okoliczności a nawet postawy danego sportowca odnośnie prezentacji jego osoby).

Drugim dobrem chronionym prawnie w takiej sytuacji, są majątkowe i osobiste prawa autorskie do zdjęcia, jako przedmiotu praw autorskich służących fotografowi, który wykonał dany portret. Nie każda fotografia jest co prawda objęta ochroną prawnoautorską, ale profesjonalnie wykonane portrety gwiazd sportu najczęściej posiadają pewne walory twórcze, które pozwalają na objęcie ich ochroną. Publiczne wystawienie cudzego utworu wymaga dla swej legalności uzyskania zgody autora jak również nie naruszania jego osobistych praw autorskich (tj. stosownego oznaczenia autorstwa, rzetelności wykorzystania, zachowania integralności utworu).

Ponadto, na ocenę legalności korzystania z tego rodzaju materiałów w celach wystroju wnętrza mogą mieć znaczenie występujące często sytuajce zastrzegania przez niektóre gwiazdy w kontraktach z przedsiębiorcami wyłączności korzystania z ich wizerunków dla celów reklamowych czy marketingowych. W takim przypadku, użycie wizerunku przez inny podmiot do celów promowania swojej działalności (do których można zaliczyć użycie wizerunku do wystroju wnętrza lokalu), może zostać uznane za czyn nieuczciwej konkurencji popełniony na szkody podmiotu, na którego rzecz została zastrzeżona wyłączność.

Emilia Chmielewska
Prawnik
Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy sp.j.