Czy mogę wykorzystać fragment teledysku, ścieżki dźwiękowej czy fotografii we własnym filmiku i opublikować go na youtube? Dodam, że są to bardzo znane i "na czasie" materiały. Chcę po prostu robić teasery (krótkie filmiki) znanych osób.

Zasadniczo wykorzystanie czyjegoś utworu (m.in. filmu, muzyki, fotografii, grafiki) wymaga uzyskania odpowiedniej licencji od autora lub podmiotu, który dysponuje jego prawami (np. organizacja zbiorowego zarządzania). Istnieją jednak pewne określone ściśle sytuacje, gdy zgoda twórcy nie jest wymagana.
Wyjątkiem takim jest prawo cytatu, które zezwala na włączenie fragmentów cudzych dzieł (a w poszczególnych sytuacjach także całych utworów) do swojej twórczości przy spełnieniu określonych warunków. Możliwość taka dotyczy jedynie utworów już rozpowszechnionych, czyli takich, które zostały udostępnione publicznie za zgodą autora. Dodatkowo, należy spełnić wymóg zachowania odpowiednich proporcji cytatu w stosunku do całości utworu. Prawo wprost nie przewiduje, jak obszerny może być cytat. Przyjmuje się, że powinien mieć jedynie pomocniczy charakter. Istotne są cele jakie uzasadniają dopuszczalność takiego przytoczenia – m.in. cel nauczania, wyjaśniania, analizy krytycznej czy naukowej, polemiki itp.
Ponadto, nie należy zapominać o autorskich prawach osobistych – m.in. prawie do oznaczenia utworu, prawie do integralności utworu, prawie do rzetelnego wykorzystania dzieła. Niezbędne wobec tego będzie oznaczenie źródła, z jakiego pochodzi cytat wraz z wymienieniem imienia i nazwiska autora.

Agata Duniak
prawnik