Czy w swoim artykule mogę korzystać z opublikowanych wcześniej monografii naukowych oraz materiałów, które otrzymałam na konferencji? Jakie są zasady wykorzystywania tych materiałów źródłowych?

Zgodnie z prawem cytatu dopuszczalne jest przytaczanie w ramach naszej twórczości urywków rozpowszechnionych utworów, całe utwory plastyczne lub fotograficzne lub nawet drobne utwory w całości.

Przepisy przy tym nie definiują pojęcia drobnego utworu czy też urywku rozpowszechnionego utworu, pozostawiając ocenę w tym zakresie temu kto korzysta z prawa cytatu. Przyjmuje się jednak, że utwór cytowany musi pozostawać w takiej relacji (stopniu) do twórczości własnej, aby nie było wątpliwości co jest utworem cytowanym a co utworem głównym w ramach którego wkomponowany jest jednie cytat. Ponadto wykorzystanie cudzej twórczości w ramach cytatu może nastąpić jedynie w celu uzasadnionym celami cytatu, takimi jak: wyjaśnianie, polemika, analiza krytyczna lub naukowa, nauczanie lub prawa gatunku twórczości. Zastosowanie innego celu poza wyżej wymienionymi lub zbliżonymi do wyżej wymienionych, w zasadzie wyklucza skorzystanie z czyjejś twórczości na zasadach prawa cytatu. Nadto warunkiem wykorzystania utworu w ramach prawa cytatu jest wskazanie imienia i nazwiska twórcy utworu cytowanego oraz źródła pochodzenia utworu (tzw. właściwe oznaczenie cytowanego utworu). Poza wyżej wymienionym przypadkiem możliwe jest skorzystanie z wcześniej udostępnionych publicznie utworów w celach tzw. informacyjnych. Zgodnie z prawem autorskim w ramach dozwolonego użytku publicznego utworów możliwe jest rozpowszechnianie w celach informacyjnych w prasie, radiu i telewizji już rozpowszechnione np. przeglądy publikacji i utworów rozpowszechnionych czy też krótkie streszczenia rozpowszechnionych utworów. Przy czym w przypadku takiego skorzystania z utworu twórcy tego utworu przysługiwać będzie wynagrodzenie.

Ponadto dopuszczalne jest w sprawozdaniach o aktualnych wydarzeniach przytaczanie utworów udostępnianie podczas tych wydarzeń, jednakże w granicach uzasadnionych celem informacji. Poza wyżej wymienionymi przypadkami skorzystanie z cudzych utworów nawet udostępnionych podczas konferencji będzie wymagało zgody podmiotu, któremu przysługują majątkowe prawa autorskie do tych monografii naukowych oraz materiałów z konferencji.

Jarosław Jastrzębski
Radca prawny