Witam! Chciałbym zorganizować pokaz filmu niemego z 1926r. Na terenie Polski żaden dystrybutor nie posiada praw do danego filmu, poza tym obraz dostępny jest w public domain. Co w takim przypadku uczynić aby wszystko odbyło się zgodnie z prawem?

Należy zbadać, czy rzeczywiście film znajduje się w domenie publicznej, tj. czy majątkowe prawa autorskie do niego wygasły. W tym celu należy zbadać m.in. jakiemu prawu krajowemu podlega utwór, jakie zasady czasu ochrony obowiązywały w czasie jego powstania oraz czy okres ochrony tego konkretnego utworu ewentualnie został wydłużony (lub przywrócony) przepisami przejściowymi ustaw nowelizujących.

Jeżeli okaże się, że prawa autorskie do filmu wygasły, to dla legalnego korzystania z utworu w zakresie jego publicznego wyświetlenia (ewentualnie – publicznego udostępnienia w innej technice), wystarczające jest podanie w sposób zwyczajowo przyjęty autorstwa utworu. W przypadku filmów, najczęściej autorstwo ujawnione jest w tzw. napisach końcowych lub początkowych. Dodatkowo, autorstwo należy podać na ewentualnych plakatach czy ulotkach promujących pokaz.

W przypadku, gdyby okazało się, że prawa autorskie majątkowe nadal trwają, konieczne byłoby dotarcie do producenta utworu lub jego następcy prawnego oraz uzyskanie od niego stosownej zgody. Niezależnie od tego, jeżeli film wyświetlany będzie w kinie, trzeba odprowadzić tzw. dodatkowe wynagrodzenie za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania (Stowarzyszenia Filmowców Polskich). Wówczas także należy oczywiście w stosowny sposób podać informacje nt. autorstwa.

Na koniec warto zaznaczyć, że choć są wątpliwości, co do tego, czy film niemy jest utworem audiowizualnym – z uwagi na brak w samym nagraniu warstwy audio, to jednak przyjmuje się, iż zalicza się on do tej kategorii, ponieważ tradycyjnie takiemu filmowi towarzyszyła muzyka, natomiast dialogi były wyświetlane na ekranie. Dlatego też do filmu niemego stosuje się przepisy o utworach audiowizualnych.

Emilia Chmielewska
Prawnik
Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy sp.j.