Jestem pracownikiem biblioteki, która w swoich zbiorach gromadzi również muzykę i filmy. Czytelnicy niewidomi i niedowidzący proszą o możliwość wyświetlania w bibliotece filmów z audiodeskrypcją. Czy grupowe wyświetlanie filmów z audiodeskrypcją w bibliotece (oczywiście bezpłatnie) dla osób niepełnosprawnych też wymaga wykupienia licencji?

Opisana sytuacja mieści się w granicach dozwolonego użytku publicznego zastrzeżonego w art. 33¹ ustawy o prawie autorskim, dlatego też nie jest konieczne wykupienie licencji na publiczne odtwarzanie utworu. Zgodnie z tym przepisem wolno korzystać z już rozpowszechnionych utworów dla dobra osób niepełnosprawnych, jeżeli to korzystanie odnosi się bezpośrednio do ich upośledzenia, nie ma zarobkowego charakteru i jest podejmowane w rozmiarze wynikającym z natury upośledzenia. Ze względu na to, że prawo dozwolonego użytku stanowi wyjątek od ochrony prawnoautorskiej, trzeba ściśle przestrzegać warunków określonych w przepisie, aby nie wykroczyć poza granice dozwolonego działania. Z tego względu, należy przyjąć, iż warunkiem korzystania z dobrodziejstwa przepisu art. 31¹ jest organizowanie takiego pokazu wyłącznie dla osób, których niepełnosprawność nie pozwala im na korzystanie z utworów audiowizualnych bez audiodeskrypcji. Trzeba zatem zapewnić środki, które ograniczą dostęp do pokazu wyłącznie do takich osób (np. w postaci obowiązku okazania odpowiedniej legitymacji czy zaświadczenia o niepełnosprawności ze wskazaniem, iż chodzi o upośledzenie wzroku).

Emilia Chmielewska
Prawnik
Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy sp.j.

fot. hamid24 /sxc.hu