Jestem muzealnikiem, pracuję w dziale edukacji i promocji - w ramach upowszechniania materiałów związanych ze specjalizacją naszej placówki, chciałabym organizować pokazy jednego lub więcej filmów dla grup ok. 20-30 osób (np. uczniów, emerytów). Problem w tym, że najbardziej interesujący nas film pochodzi z 1988 r. i nie został dotąd wydany na DVD, jest udostępniany tylko w Internecie (chomikuj.pl). W jaki sposób zdobyć legalną kopię filmu? Zastanawiam się też nad kosztem wykupienia licencji - mała placówka o ciągle ciętych dotacjach chyba nie będzie mogła sobie na to pozwolić... Czy w związku z tym istnieje możliwość zorganizowania przy muzeum np. Koła Naukowego lub Klubu Filmowego, w ramach którego projekcja filmu bez uprzedniego kupowania licencji byłaby legalna?

Jedyny przypadek dozwolonego użytku, jaki mógłby hipotetycznie wchodzić w grę w opisanym przypadku, to dozwolony użytek publiczny zastrzeżony dla placówek naukowych i oświatowych. Przyjmuje się, iż do placówek oświatowych nie zaliczają się instytucje, dla których działalność edukacyjna nie jest głównym przedmiotem działalności, a jest organizowana tylko  pobocznie, jako dodatkowy element. Mimo zatem, iż ustawa o muzeach przewiduje, że muzea realizują swe cele także poprzez prowadzenie działalności edukacyjnej, to jednak tego obszaru ich działalności nie można uznać za działalność podstawową. Takiej oceny nie zmieniałby fakt utworzenia w ramach muzeum koła naukowego, bowiem nadal będzie to działalność muzeum, tylko wyodrębniona organizacyjnie (jak rozumiem, nie chodzi o sytuację utworzenia odrębnej jednostki, która miałaby własnych pracowników i strukturę organizacyjną). Dlatego też raczej należy przyjąć, że dla zorganizowania pokazów, o których mowa w pytaniu należy uzyskać odpowiednią licencję lub zgodę uprawnionego.

Wskazówka praktyczna

Jeżeli chodzi o sposób uzyskania legalnej kopii filmu, który nie został wydany na nośniku DVD lecz np. na VHS, to nie jest to w zasadzie kwestia prawna, a faktyczna. Warto zwrócić się do wydawcy (wytwórni), która wydała film. Być może dokonała ona digitalizacji filmu i wówczas mogłaby ją udostępnić. Warto również poprosić bezpośrednio producenta utworu audiowizualnego o samą zgodę na jego wyświetlenie w opisanych celach. Jako że chodzi o działalność o charakterze edukacyjnym, która nie ma na celu osiągnięcia zysku, to być może producent filmu wyrazi nawet zgodę na wyświetlenie nieodpłatne lub ewentualnie – w zamian za wystawienie jego baneru reklamowego w miejscu wyświetlania filmu lub w zamian za innego rodzaju formę promocji. Oczywiście producent nie ma obowiązku wyrażenia zgody na nieodpłatne korzystanie z utworu, ale jeżeli chodzi o korzystanie o tak małej intensywności, jest spora szansa na jej otrzymanie.

Emilia Chmielewska
Prawnik
Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy sp.j.

fot. hamid24 /sxc.hu