Czy realizując film promocyjny o szkole (uczniowie) możemy wykorzystać popularny utwór muzyczny?

Wykorzystanie popularnego utworu muzycznego w filmach „własnej produkcji” jest dosyć częstym zjawiskiem. Popularne jest też udostępnianie tego rodzaju produkcji w Internecie - na portalach społecznościowych lub innego rodzaju witrynach internetowych  o ograniczonym bądź nieograniczonym dostępie. Włączenie znanej melodii jako podkład do takiego filmu czyni go w zamyśle twórców bardziej atrakcyjnym dla odbiorców.

Samo stworzenie filmu ze znaną ścieżką dźwiękową jest dozwolone i nie wymaga zgody. Jednakże już jakiekolwiek wykorzystanie takiego filmu, w szczególności – jego publiczne udostępnianie, dla swej legalności wymaga uzyskania zgody na wykorzystanie danego utworu od wszystkich uprawnionych z tytułu praw autorskich i praw pokrewnych bądź od reprezentujących ich organizacji zbiorowego zarządzania.  Zakres autorskich praw majątkowych obejmuje wyłączne prawo do korzystania z utworu oraz rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji. Oznacza to, iż zasadniczo każda forma eksploatacji utworu objęta jest zakresem praw wyłącznych twórcy i bez jego zgody nie jest dozwolone korzystanie z chronionego utworu.

Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych zna wprawdzie przypadki dozwolonego użytku chronionych utworów, jednakże w przypadku filmu promocyjnego o szkole - produkcji, która ma charakter komercyjny i cele reklamowe - nie znajdą one zastosowania. W szczególności nie można w takim stanie faktycznym powoływać się na prawo dozwolonego użytku osobistego – ze względu na cel filmu oraz planowany zakres jego udostępnienia. Skoro w celach promocyjnych mieści się dotarcie do możliwie szerokiego grona odbiorców - czy to rodziców czy przyszłych uczniów - zakres jego udostępnienia z pewnością będzie wykraczał poza krąg osób pozostających w związku osobistym (towarzyskim czy rodzinnym). Brak także podstaw do powołania się na dozwolony użytek publiczny zastrzeżony dla szkół – ten bowiem wymaga działania wyłącznie w celach dydaktycznych lub naukowych, a w pytaniu wyraźnie nie o takie cele chodzi.

Podsumowując, legalność wykorzystania zależeć będzie od uprzedniego uzyskania stosownej licencji.

Emilia Chmielewska
Prawnik
Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy sp.j.

fot. mazwebs/ sxc.hu