Jakiś czas temu napotkałam w sieci film z happeningu. Pokazane były na nim twarze osób, które uczestniczyły w tej akcji. Czy organizator miał prawo zawieszać na swojej stronie zdjęcia i filmy z wizerunkiem ludzi? Sama miałam ostatnio podobną sytuację: brałam udział w warsztatach tanecznych i pojawiłam się na kilku zdjęciach ze spotkania, na Facebooku.

Czy opisane przeze mnie sytuacje, w kontekście praw do ochrony wizerunku, są legalne? Przeszukując sieć nie napotkałam jeszcze jednoznacznej i rzeczowej interpretacji.

Ochronę wizerunku przewiduje art. 81 ustawy o prawie autorskim. Warto przepis ten przytoczyć w całości, gdyż jest on dość jasno i jednoznacznie sformułowany:

Art. 81. 1. Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie.

2. Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku:

1)  osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych;

2)  osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.

Odnosząc ten przepis do opisanych w pytaniu sytuacji, należy przyjąć, iż w każdej z nich, legalność wykorzystania wizerunków przedstawionych osób jest zależna od ich zgody. Niewykluczone jednak, iż w pierwszym z opisanych przypadków, tj. swego rodzaju happeningu w Gdańsku, zgody takie zostały udzielone. Przykładowo mogło być tak, że istniał regulamin udziału w tym przedsięwzięciu, zgodnie z którym każda osoba decydująca się na udział w nim wyrażała dorozumianą zgodę na wykorzystanie jej wizerunku w określonym celu. Tego jednak nie wiemy na pewno – możemy zatem jedynie stwierdzić, że zgoda była wymagana.

Podobnie sprawa wygląda w przypadku Pani zdjęć z warsztatów tanecznych – jeżeli na zdjęciu umieszczonym na portalu społecznościowym Pani wizerunek nie stanowił jedynie szczegółu całości, to szkoła na takie wykorzystanie powinna uzyskać Pani zgodę. Jeżeli jej Pani nie udzieliła, to przysługuje Pani roszczenie negatoryjne (tj. roszczenie o usunięcie zdjęcia z Pani wizerunkiem), a także roszczenie o usunięcie skutków naruszenia, w szczególności poprzez złożenie publicznego oświadczenia o odpowiedniej treści (np. z przeprosinami). Jeżeli naruszenie było zawinione i wiązało się z negatywnymi przeżyciami po Pani stronie bądź z negatywnym odbiorem w Pani środowisku (czyli doznaniem krzywdy), przysługuje Pani także roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia pieniężnego.

Emilia Chmielewska
Prawnik
Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy sp.j.

fot. materiały LK, Festiwal Dwa Brzegi, Aleksandra Sieńkowska