Mam pytanie dotyczące praw autorskich. Stworzyłem film, w którym występuje osoba przebrana za Lorda Vadera. Czy mam prawo do publikowania tego filmu? Czy powinienem wystąpić o zgodę do twórców filmu "Gwiezdne wojny"?

Wizerunek postaci fikcyjnej podlega ochronie na gruncie prawa autorskiego, a prawa do niego (jako nieodłącznego elementu utworu audiowizualnego czyli filmu) zasadniczo przysługują producentowi danego filmu i powiązane są z integralnością utworu.

Uwzględnienie wizerunku fikcyjnej postaci we własnym filmie rozpowszechnianym w Internecie uzależnione jest od uzyskania odpowiedniego zezwolenia (oraz uiszczenia opłaty licencyjnej). Korzystanie z utworu (udostępnienie go w Internecie), jakim jest – odwzorowanie postaci – stanowi odrębne pole eksploatacji, za które twórcy przysługuje osobne wynagrodzenie. Co do utworów audiowizualnych, w większości przypadków to producent nabywa prawa do poszczególnych elementów utworu – filmu (np. utwory plastyczne, muzyczne, scenariusz, kostiumy itp.). Zgody na eksploatację utworu może udzielić podmiot dysponujący prawami autorskimi – w tym przypadku - wytwórnia lub producent.

Wyjątek od wymogu zawierania umowy licencyjnej w opisanym przypadku stanowić może tzw. prawo cytatu. Zezwala ono na korzystanie z utworów w ściśle określonych przypadkach uzasadnionych określonymi celami. Pisaliśmy szerzej na temat prawa cytatu w wielu odpowiedziach na portalu Legalna Kultura - np. http://legalnakultura.pl/pl/prawo-w-kulturze/zapytaj-prawnika/cytat/553,jak-mozna-interpretowac-prawo-cytatu Pamiętajmy ponadto, że ochrona słynnych postaci fikcyjnych może wynikać także z prawa znaków towarowych. Zalecamy wobec tego upewnienie się, czy dane oznaczenie dotyczące konkretnej postaci filmowej (słowne, graficzne czy słowno-graficzne) nie jest zarejestrowane jako znak towarowy na terytorium Polski. Pomocne w tym celu okazują się bezpłatne wyszukiwarki (również zagraniczne) praw własności przemysłowej (np. wskazane tutaj: http://www.uprp.pl/miedzynarodowe-bazy-danych/Lead03,18,2807,1,index,pl,text/).

Reasumując, w celu rozpowszechnienia wizerunku postaci filmowej w Internecie w ramach stworzonego filmu należałoby uzyskać zgodę podmiotu dysponującymi prawami do danego odwzorowania.

Agata Duniak - Majcher, aplikant radcowski