Chcę zamieścić w Internecie krótki film reklamujący pensjonat. Do filmu chcę użyć podkładu muzycznego różnych wykonawców. Wyczytałem na jakimś forum, że używając podkładu muzycznego do 30 sekund nie muszę uiszczać opłaty licencyjnej. Inny sposób na bezpłatne wykorzystanie muzyki to umieszczenie w filmie informacji o tytule i nazwie wykonawcy użytego utworu. Czy rzeczywiście jest to prawda?

Odnosząc się do pierwszej części pytania, podkreślić należy zdecydowanie, że zawarty w nim pogląd nie jest prawidłowy. Utwór muzyczny podlega ochronie prawno-autorskiej niezależnie od czasu jego trwania. Nawet bardzo krótkie utwory lub ich fragmenty wymagają – w przypadku ich wykorzystania – zgody uprawnionych i zapłaty tantiem.

Aby legalnie korzystać z utworów, należy więc uzyskać zgodę uprawnionych twórców oraz opłacać wynagrodzenia autorskie. Na terytorium Polski zgody takiej udziela Stowarzyszenie Autorów ZAiKS, które reprezentuje zarówno twórców polskich, jak i zagranicznych. Zgoda udzielana jest w formie pisemnej i ma postać umowy licencyjnej o korzystanie z utworów. W celu doprowadzenia do podpisania umowy przyszły użytkownik powinien złożyć wniosek o jej zawarcie.

Niemniej jednak istnieje – tak jak to wskazano w drugiej części pytania - możliwość korzystania z krótkich utworów muzycznych bezpłatnie i bez konieczności uzyskania zgody podmiotu uprawnionego do utworu z powołaniem się na tzw. prawo cytatu, o którym mowa w art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

W opisanym przypadku przepis ten nie znajdzie jednak zastosowania, ponieważ nie są spełnione ustawowe przesłanki powołania się na prawo cytatu. Nie została w szczególności spełniona przesłanka celu wykorzystania utworu. Przepis art. 29 ust. 1ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych wskazuje jednoznacznie, że wykorzystanie fragmentu cudzego utworu może być uzasadnione  jedynie wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości. Cel wskazany w pytaniu (reklama pensjonatu) z pewnością nie mieści się w celach wskazanych w ww. przepisie. 

Zasady korzystania z tzw. „prawa cytatu” zostały szczegółowo opisane w odpowiedzi na jedno z pytań.

Agata Marcinkowska

Prawnik

Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy sp.j.