Witam. Chciałbym się dowiedzieć czy jest możliwość stworzenia parodii serialu "Szkoła" poprzez dodanie innych plików wideo oraz ścieżek dźwiękowych aby potem to umieścić w sieci. Jest to legalne ? Jeżeli tak, to w jaki sposób to zrobić? Pozdrawiam.

W aktualnym stanie prawnym nie funkcjonuje ustawowa definicja pojęcia parodii ani ścisłe określenie ram jej stworzenia. Jednak w świetle art. 29 ust. 1 ustawy o prawie autorskim, możliwe jest przytaczanie w utworach stanowiących samoistną całość urywków rozpowszechnionych utworów lub drobnych utworów w całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości. Parodia traktowana będzie właśnie w ramach praw gatunku twórczości. Zatem wykorzystanie w niej fragmentów cudzego utworu będzie dopuszczalne na mocy prawa cytatu. Należy pamiętać o tym, że dzieło w postaci parodii musi stanowić samoistny utwór, któremu przyznana jest niezależna ochrona prawnoautorska. W celu stworzenia takiego utworu (parodii) nie jest wymagane uzyskanie zgody autora utworu parodiowanego ani też nie istnieje obowiązek uiszczania opłat licencyjnych. Warto zwrócić jednak uwagę na wynikające z orzecznictwa unijnego zastrzeżenie, że parodia nie może nieść przekazu dyskryminującego. Kwestia włączenia plików wideo oraz ścieżek dźwiękowych do utworu nie powinna przysparzać problemów, o ile są one utworami autorstwa parodiującego. W przeciwnym razie, na wykorzystanie takich utworów konieczna będzie zgoda autora utworu muzycznego lub producenta utworu audiowizualnego. Sytuacja prawna dopuszczalności parodii ulegnie uproszczeniu w związku z nowelizacją ustawy o prawie autorskim, która wejdzie w życie 1 stycznia 2016 r. W nowym brzmieniu ustawa przewidywać będzie przepis wprost zezwalający na korzystanie z utworów celem stworzenia parodii, pastiszu czy karykatury.

Agata Duniak
Prawnik