W jaki sposób (od jakiej instytucji) można uzyskać prawo do wykorzystania wizerunku Marylin Monroe ( Kadr z filmu "Niagara") w celu tworzenia obrazów na sprzedaż?

W przedstawionej sytuacji mamy do czynienia z wizerunkiem nie tyle samej osoby (aktorki), ale również z wizerunkiem postaci z filmu, do którego prawa przysługują producentowi filmu i związane są z integralnością utworu audiowizualnego (filmu).

Przedstawiona sytuacja dotyczy bowiem wizerunku osoby zmarłej, a wówczas prawami do niego dysponują spadkobiercy, jeśli tacy w ogóle występują. Osobisty charakter omawianego dobra i zasady prawne w tym zakresie nie stoją na przeszkodzie wyrażeniu zgody na wykorzystanie wizerunku lub tzw. „komercjalizacji wizerunku” – tj. odpłatnego zezwolenia w drodze umowy na korzystanie przez osobę trzecią z przysługującego prawa do wizerunku.

Sytuacja wygląda odmiennie, jeżeli wizerunek osoby powszechnie znanej został utrwalony przy okazji pełnienia przez nią funkcji publicznej, w szczególności politycznej, społecznej czy zawodowej. Jeżeli spełnione zostały łącznie dwa warunki, to jest, po pierwsze, wizerunek został wykonany w związku z pełnieniem jednej z wyżej wymienionych funkcji, oraz po drugie, wykorzystanie takiego wizerunku związane będzie z przedstawianiem (relacjonowaniem) wykonywania przez „portretowanego” owej funkcji – wizerunek zmarłej znanej osoby może być rozpowszechniany bez zgody spadkobierców

W przypadku jednak komercjalizacji takiego wizerunku (np. w filmie) konieczne jest uzyskanie zgody podmiotu zarządzającego prawem do komercyjnego wykorzystania wizerunku zmarłego. Uzyskanie takiej zgody nie jest zadaniem łatwym. Wymaga ono gotowości do zapłaty konkretnej sumy pieniędzy za zgodę na wykorzystanie wizerunku określonej postaci np. z filmu.

Reasumując w celu wykorzystania wizerunku postaci filmowej dla działań komercyjnych (np. reklama, sprzedaż) należałoby uzyskać zgodę podmiotu dysponującymi prawami do tego określonego wizerunku, czyli na przykład wytwórni filmowej.

Jarosław Jastrzębski
Radca prawny