Czy możliwe jest wykorzystanie w sklepie internetowym zdjęć obrazów oraz plakatów filmowych? Jeśli tak to jak przebiega taka procedura i gdzie należy wnieść opłatę licencyjną czy istnieje baza danych udostępniająca takie grafiki?

Przede wszystkim należy wskazać, że wykorzystanie plakatu, który jest chronionym prawnie utworem, narusza monopol autorski twórcy. Aby skorzystać z przedmiotu chronionego prawem autorskim niezbędne jest uzyskanie na to zgody podmiotu, któremu przysługują majątkowe prawa autorskie. W zamian za przeniesienie uprawnienia, podmiotowi temu przysługiwać będzie wynagrodzenie.

Starania o uzyskanie zezwolenia, należy rozpocząć oczywiście od ustalenia, kto jest uprawniony do udzielenia zgody na wykorzystanie danego utworu. Podmiotem uprawnionym do udzielenia zgody na korzystanie z plakatu filmowego będzie dystrybutor filmowy, lub w niektórych przypadkach bezpośrednio sam twórca plakatu.

Możliwe jest wykorzystanie plakatu z pominięciem powyższej procedury, w ramach dozwolonego użytku cudzego utworu w działalności publicystycznej. Jednak w takim wypadku, należy liczyć się z restrykcyjnymi przesłankami związanymi z tego typu eksploatacją. Kluczowym jest więc, że recenzent musi stworzyć samodzielny utwór (stanowiący przejaw działalności twórczej i odznaczający się indywidualnym charakterem). Ponadto przepisy o dozwolonym cytacie wymagają by zaimportowany fragment pełnił względem utworu głównego określoną funkcję. Cytowanie uzasadnione może być więc wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości. Więcej natomiast o prawie cytatu można znaleźć na stronie Legalnej Kultury tutaj. Dodatkowym warunkiem skorzystania z prawa cytatu jest opisanie włączanego fragmentu do naszej twórczości tj. poprzez: wymienienie autora cytowanego utworu oraz źródła, z którego pochodzi cytowany utwór.

Odnośnie natomiast warunków korzystania ze zdjęć obrazów to tutaj będziemy nijako mieli do czynienia z podwójną ochroną, zarówno twórcy danego zdjęcia jako utworu fotograficznego oraz twórcy samego obrazu jako utworu plastycznego. Na publiczną eksploatację tych utworów rozumiane jako umieszczenie na stronie internetowej konieczne jest podobnie jak w przypadku plakatu filmowego uzyskanie zgody twórcy i dokonanie odpowiednich opłat licencyjnych. Oczywiście również w tym przypadku dopuszczalne jest skorzystanie z prawa cytatu przy zachowaniu odpowiednich zasad i przesłanek opisanych powyżej.

Jeśli chodzi zaś o bazę danych udostepniających bezpłatnie grafiki lub zdjęcia to warto zapoznać się z bazami udostępniającymi tego typu zasoby jak chociażby fotolia.pl lub depositphotos.com, gdzie licencję na korzystanie z utworów można nabyć niewielkim nakładem kosztów lub w niektórych przypadkach nawet nieodpłatnie, jako utworów udostępnianych przez samych twórców na zasadzie „wolne od tantiem” (ang. royalty-free).

Jarosław Jastrzębski
Radca prawny