Chciałbym zorganizować muzealną wystawę opowiadającą o kulisach produkcji filmowej. Jednym z jej elementów miała by być realizacja filmowych efektów specjalnych. W ramach ekspozycji chciałbym zaprezentować filmy "making of" w takim stylu:



Czy do wykorzystania tego typu filmów, udostępnionych jako materiały prasowe przez dystrybutora/producenta, potrzebuję uzyskać licencję? Jakich innych formalności muszę dopełnić w tym względzie? Czy fakt biletowania wystawy ma na to jakiś wpływ?

Należy tutaj odróżnić dwie rzeczy, wykorzystywanie materiałów w postaci np. utworów muzycznych lub audiowizualnych umieszczonych wcześniej przez użytkowników serwisu YouTube od wykorzystywania tego typu materiałów udostępnionych wprost przez danego dystrybutora lub producenta w celu ich dalszego udostepnienia publicznego i wystawienia podczas wystawy muzealnej.

Jeśli chodzi o korzystanie z tego typu treści zamieszczonych na serwisie YouTube przez jego użytkowników (którym mogą również sami dystrybutorzy), to wskazać trzeba, że użytkownik serwisu YouTube umieszczając w jego witrynach treści, udziela tak naprawdę licencji na korzystanie z tych materiałów samemu serwisowi YouTube oraz innym użytkownikom tego serwisu. Licencja ta obejmuje, zgodnie z warunkami korzystania <https://www.youtube.com/static?gl=PL&template=terms>; prawo do powielania i rozpowszechniania tych treści oraz prawo do
opracowywania na ich podstawie utworów zależnych oraz wystawiania za pomocą funkcji
udostępnionych przez serwis YouTube.

Co ważne zgodnie z postanowieniami wyżej wskazanych warunków korzystania z serwisu YouTube, użytkownik nie może korzystać z treści tam udostępnionych w celach komercyjnych, bez uprzedniego uzyskania pisemnego upoważnienia ze strony YouTube. Ograniczenie to nie dotyczy jedynie sytuacji, w której dla celów komercyjnych umieszczamy dane treści pochodzące z oryginalnych nagrań
serwisu YouTube, w przypadku utrzymywania oficjalnego kanału na tej stronie internetowej lub jeżeli udostępniamy treści pochodzące z YouTube na blogu lub stronie internetowej uaktywnione przez reklamę.

Szereg tych wyłączeń powoduje de facto, iż dla komercyjnego wykorzystania tych treści potrzeba jest zgoda serwisu YouTube, przy czym przez komercyjne wykorzystywanie należy w tym przypadku rozumieć publicznie udostępnianie danego utworu połączone z uzyskiwaniem w ten sposób korzyści majątkowych (np. różnego rodzaju opłaty, zyski z reklam lub od sponsorów, czy też sprzedaż biletów).

Zupełnie inną sytuacją jest gdy, dany producent lub dystrybutor udostępnia nam fragmenty utworów audiowizualnych (np. zwiastuny filmowe) w celu ich wyświetlania podczas różnego rodzaju imprez lub eventów. Wówczas dobrze jest sformalizować warunki na jakich korzystanie z takich fragmentów utworów jest dopuszczalne, jednakże nawet gdyby nie doszło tutaj do zawarcia pisemnej umowy,
można domniemywać, iż wraz z udostepnieniem tych utworów przed podmiot, któremu przecież przysługują majątkowe prawa autorskie do utworu udzielono nam licencji na ich wykorzystanie.

Warto jednocześnie wskazać, iż wolno w celu reklamy wystawy publicznej lub publicznej sprzedaży utworów korzystać z egzemplarzy utworów już rozpowszechnionych, w zakresie uzasadnionym promocją tej wystawy lub sprzedaży, jednakże z wyłączeniem innego ich handlowego wykorzystania.

Na marginesie można jedynie dodać, iż możliwe by było skorzystanie w tym zakresie z prawa cytatu w zakresie uzasadnionym przykładowo wyjaśnianiem przebiegu produkcji filmowej, jednakże jak się wydaje komercyjny charakter takiego przedsięwzięcia (biletowanie), mógłby budzić wątpliwości odnośnie możliwości skorzystania z tej formy dozwolonego użytku chronionych utworów.

Dlatego też najwłaściwszym rozwiązaniem byłoby uzyskanie zgody podmiotów uprawnionych (producentów, dystrybutorów), na takie wykorzystanie fragmentów utworów.

Jarosław Jastrzębski
Radca prawny