Jako fundacja przygotowujemy Wirtualne Muzeum Jerzego Kukuczki. Do wszelkich materiałów archiwalnych, które mają zostać wykorzystane posiadamy prawa autorskie. Pojawił się jednak kolejny pomysł dotyczący stworzenia możliwości przeglądu artykułów z polskiej i międzynarodowej prasy dotyczących Kukuczki. Przez lata fani z różnych krajów przesyłali do archiwum wycięte przez siebie fragmenty prasy. Nie potrafię jednak rozszyfrować kwestii prawnych dotyczącym możliwości wykorzystania takich materiałów. Wszelkie materiał miałyby charakter archiwalny - pochodzą z lat 80tych. Czy załączenie ich jest w ogóle możliwe z punktu widzenia prawa?

Artykuły prasowe stanowią przedmiot prawa autorskiego podlegający ochronie. Wyjątkiem są jedynie tzw. proste informacje prasowe (czyli krótkie, jedno – lub kilkuzdaniowe informacje, najczęściej o charakterze sprawozdawczym), które nie podlegają ochronie prawa autorskiego. Jeżeli materiały pochodzą z lat 80-tych XX wieku, to ich ochrona nie wygasła ze względu na upływ czasu.

Jeżeli chodzi o możliwość powołania się na prawo cytatu, to z treści pytania nie można ocenić, czy byłoby to możliwe – jeżeli fragmenty artykułów prasowych będą wkomponowane w utwór stanowiący samoistną całość, to można rozważać powołanie się na prawo cytatu, jednakże konieczna byłaby w tym zakresie indywidualna opinia prawna na temat oceny dokładnego projektu planowanego wykorzystania. Prawo cytatu wymaga bowiem, by fragment utworu wykorzystany był w celach uzasadnionych wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem bądź prawami gatunku twórczości. Ewentualnie, jeżeli wyciąg fragmentów artykułów prasowych spełniałby cechy antologii lub wypisu i był stworzony wyłącznie w celach dydaktycznych lub naukowych – możliwe byłoby skorzystanie z artykułów bez zgody uprawnionego lecz z obowiązkiem zapłaty na jego rzecz wynagrodzenia (na podstawie przepisu art. 29 ust. 21 i ust. 3 ustawy o prawie autorskim).

Jeżeli powołanie się na prawo cytatu nie będzie możliwe, konieczne byłoby uzyskanie stosownych licencji.

Emilia Chmielewska
Prawnik
Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy sp.j.

fot. Gastonmag /sxc.hu