Piszę pracę magisterską o stylach zarządzania osób prowadzących działalność artystyczną. W książce „Psychologia w pracy menadżera” pod redakcją Barbary Kożusznik, wydanej w 1994 roku, jest omówiona siatka stylów kierowania wg R. Blake'a i J. Mounton (opublikowana przez nich pod koniec lat 60. XX wieku). Jest też test badający style zarządzania i tabela wyników. Czy mogę wykorzystać test (9 pytań) do przeprowadzenia badań w mojej pracy magisterskiej, podając źródło testu? Mój promotor był niechętny (nie chce być posądzony o kradzież praw autorskich itp.). Czy jeśli dam przypis, zaznaczę osiągnięcia naukowe danej osoby i wykorzystam jej narzędzie do przeprowadzenia badań, to nie będzie to legalne?

Prawem autorskim chronione są przejawy działalności twórczej o indywidualnym charakterze. Ochronie nie podlegają odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne. Należy odróżnić więc samą metodę badań od jej opisu czy dosłownego przytoczenia konkretnych pytań.

Posłużenie się jedynie pomysłem, metodą prowadzenia badań, nie  będzie stanowić naruszenia prawa autorskiego (jednakże i w takim wypadku wskazane jest podanie autorów danej metody ze względu na ochronę dóbr osobistych).

Do naruszenia prawa autorskiego może dojść w przypadku użycia w pracy magisterskiej np. pytań testowych, jeżeli pytania te zostały przedstawione przez ich autorów w sposób twórczy i oryginalny. Ochronie nie podlega zagadnienie, którego pytania dotyczą, lecz sposób ich wyrażenia (np. dobór słów).

W przypadku stwierdzenia, że pytania testowe stanowią utwór objęty ochroną, posłużenie się nimi bez konieczności uzyskiwania zgody mogłoby zostać dokonane w zakresie tzw. prawa cytatu. Zgodnie z nim wolno przytaczać fragmenty cudzego utworu lub nawet drobne utwory w całości bez zgody twórcy, jednakże możliwe jest to jedynie w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości. W każdym przypadku obowiązkowo należy zachować zasady cytowania, tj. podać tytuł utworu, nazwisko twórcy i źródło powołanego cytatu.

Ocena, czy w omawianym przypadku badania mogą zostać uznane za utwór i czy możliwe byłoby ich zacytowanie, wymaga szczegółowej analizy, wykraczającej poza ramy tej porady.

Paweł Gruszecki

Starszy prawnik

Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy sp.j.