Jeżeli strona internetowa posiada zapis „Wykorzystywanie materiałów, kopiowanie strony bez zgody firmy jest zabronione i podlega wykroczeniu wg kodeksu prawa z 2011r.” to czy mogę użyć zrzutu ekranu tej strony na prawach cytatu? Opisuję sprawy mało przyjemne dla właściciela strony - umieszcza on loga innych organizacji/ instytucji/ firm podając je jako swych partnerów. Obawiam się próby zastraszania mnie z tego powodu.

Opisany stan faktyczny wskazuje, że prawdopodobnie wykorzystanie strony w ramach artykułu obejmującego jej analizę krytyczną będzie uzasadnione, jeżeli oczywiście artykuł ten będzie posiadał cechy utworu. Szczegółowe omówienie przesłanek prawa cytatu oraz istoty celów, dla których można posłużyć się cytatem zostało omówione już na łamach strony internetowej (artykuł: Co dokładnie oznaczają cele uzasadniające powołanie się na prawo cytatu?)

Należy pamiętać, że prawo cytatu stanowi wyjątek od reguły monopolu twórczego, w związku z czym należy korzystać z niego ostrożnie i tylko w granicach niezbędnych dla realizacji jednego z celów wskazanych przez ustawodawcę.

Podejmując decyzję o wykorzystaniu zrzutu strony internetowej należy zatem wziąć pod uwagę, czy pokazanie tej strony odbiorcom jest rzeczywiście konieczne dla właściwego zrozumienia przez nich treści napisanego artykułu.

Co do treści ostrzeżenia, które autor portalu umieścił na swej stronie internetowej, to nie ma ono w zasadzie większego znaczenia – nie generuje ono bowiem żadnego nowego zakazu czy dodatkowego monopolu twórczego. Bez względu na to, czy utwór zostanie takim pouczeniem opatrzony czy nie, jego ochrona prawnoautorska kształtować się będzie tak samo. Bez ostrzeżenia utwór jest w pełni chroniony, z drugiej strony umieszczenie go nie powoduje np. wyłączenia dozwolonego użytku. Na marginesie należy tylko wspomnieć, że pouczenie nie nosi cech profesjonalnych, bowiem nie został sprecyzowany akt prawny, do którego się ono odnosi. Sformułowanie „kodeks prawa z 2011 roku” nie indywidualizuje bowiem wystarczająco żadnej ustawy.

Wskazówka praktyczna

Niezależnie od kwestii prawnoautorskich, pisząc artykuł obejmujący krytykę pewnych zachowań czy zarzuty, o których mowa w pytaniu, należy robić to z dużym wyważaniem oraz zachowaniem rzetelności, bowiem publiczne wygłaszanie nieuzasadnionych zarzutów, może stanowić naruszenie dóbr osobistych (które może odnosić się zarówno do osób fizycznych, jak i osób prawnych np. spółek) a nawet wyczerpywać znamiona przestępstwa pomówienia (co grozi odpowiedzialnością karną).

Emilia Chmielewska
prawnik
Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy sp.j.

fot. sxc.hu/ sqback