Kiedy wygasa prawo autorskie? Czy mam prawo użyć obrazu malarza Mucha (secesja) aby stworzyć płaskorzeźbę komercyjną?

W pierwszej kolejności należy wskazać, że prawo autorskie posiada dualistyczną konstrukcję. Konsekwencją tego jest odrębny status osobistych oraz majątkowych praw autorskich.

Ochrona autorskich praw osobistych jest nieograniczona w czasie. Oznacza to, że nigdy nie wygasa specyficzna więź autora z utworem. Obejmuje ona w szczególności: prawo do autorstwa utworu oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo, prawo nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania, a także możliwość decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności czy nadzór nad sposobem korzystania z utworu. Oczywiście z biegiem lat, szczególnie wiele lat po śmierci twórcy, osobisty wymiar ochrony tej grupy praw autorskich zyskuje nowy charakter i przekształca się w interes powszechny w ochronie dorobku twórcy. Majątkowe prawa autorskie, zgodnie z art. 36 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych gasną z upływem 70 lat, zasadniczo okres ten liczony jest od śmierci twórcy.

Ustawa nie różnicuje okresu ochrony w zależności od rodzaju dzieła. Wygasłe majątkowe prawa autorskie nie mogą być przedmiotem obrotu, nikt nie może więc udzielić np. licencji na skorzystanie z obrazu. Utwór ten wszedł już do tzw. „domeny publicznej”, można z niego swobodnie korzystać, jednak należy pamiętać, że ochrona niemajątkowej sfery interesów twórcy trwa nadal, stąd koniecznym będzie uwzględnienie osobistych praw autorskich autora obrazu poprzez np. oznaczenie obrazu imieniem i nazwiskiem malarza.

Magdalena Krawczyk
Prawnik
Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy sp.j.

fot. sxc.hu/ coopgreg