Czy dozwolone jest umieszczenie w książce naukowej skanu opublikowanego już w innej książce zdjęcia, planu lub fragmentu starej mapy i opatrzenie fotki zapisem typu "repr. za:", czy postępując tak złamię zapisy ustawy o prawie autorskim?

Prawna dopuszczalność wykorzystania cudzego dzieła, bez konieczności uzyskania ogólnie wymaganego przez prawo autorskie zezwolenia twórcy/podmiotów uprawnionych do rozporządzania autorskimi prawami majątkowymi, zasadniczo ograniczona jest do możliwości powołania się na jeden z wyjątków, przewidzianych przez regulacje prawa autorskiego, do których należy m.in. tzw. prawo cytatu.

Prawo cytatu pozwala na przytoczenie, w utworze stanowiącym samodzielną całość (np. książce naukowej) fragmentów cudzej twórczości lub drobnych utworów w całości, bez względu na ich rodzaj - mogą to być zarówno fragmenty innej książki, fotografie, ryciny, czy mapy. Ważny jest jednak, by użycie interesującego nas dzieła, było uzasadnione celem takim jak: wyjaśnianie, polemika, analiza krytyczna lub naukowa, nauczanie lub prawami gatunku twórczości, a nie np. uatrakcyjnienie treści książki.

Jeżeli cel, dla którego umieszczony zostanie w publikacji fragment planu bądź mapy, będzie zgodny z jednym z wyżej wskazanych, należy uznać iż nasze działanie nie będzie stanowiło naruszenia prawa autorskiego twórcy wykorzystywanego dzieła. Warto jednak pamiętać, o oznaczeniu, np. w przypisie źródła, z którego pochodzi wykorzystywany fragment/drobny utwór, oraz jego autora.

Na marginesie należy wskazać, że nie każda mapa/plan będą podlegały prawnoautorskiej ochronie, a jedynie te, które będą zawierały się twórcze, oryginale elementy. Jak wynika bowiem z definicji utworu, który to stanowi przedmiot ochrony prawa autorskiego, ochronie tej podlegają tylko takie przejawy działalności człowieka, które cechują się twórczym i indywidualnym charakterem.

PS. Zachęcamy również do zapoznania się z prowadzoną przez Fundację jedyną w Polsce, Bazą Legalnych Źródeł, dającą dostęp do zasobów kultury zgodnie z prawem i wolą twórców. Bazę można znaleźć tutaj: http://legalnakultura.pl/pl/legalne-zrodla

Sara Dobrzańska