Czy mogę na t-shirt'ach i innych produktach oferowanych przez mój sklep (z grafiką przygotowaną na moje zlecenie przez studio graficzne), wykorzystać: 1) cytaty z filmów "Co mi zrobisz jak mnie złapiesz", "Rozmowy kontrolowane”, "Brunet wieczorową porą" 2) cytat z utworu Marka Grechuty 3) cytat z utworu Agnieszki Osieckiej 4) fragmenty wierszy nieżyjących już poetów np. Konopnickiej.

Odnośnie cytowania cudzej twórczości to wskazać należy, że zgodnie z prawem cytatu jako jednej z form dozwolonego użytku utworów, wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów oraz rozpowszechnione utwory plastyczne, utwory fotograficzne lub drobne utwory w całości, lecz tylko w zakresie uzasadnionym celami cytatu, takimi jak wyjaśnianie, polemika, analiza krytyczna lub naukowa, nauczanie lub prawam gatunku twórczości. Co prawda wyliczenie tych celów cytatu ma mieć charakter przykładowy, to jednak daje nam pewne wskazówki, co do tego jakiego rodzaju działalność uzasadnia legalne cytowanie cudzej twórczości. Umieszczenie fragmentów cudzych utworów na produktach oferowanych w sklepie raczej nie będzie realizowało celu dla którego stworzono prawo cytatu, a tym samym jako wkraczające w zakres monopolu autorskiego twórcy będzie wymagało jego zgody na takie korzystanie z utworu i wielce prawdopodobne, że będzie wiązało się z koniecznością poniesienia w związku z tym opłat na rzecz twórcy. Odnosząc się z kolei do kwestii wykorzystywania utworów zmarłych twórców to należy się tutaj zastanowić, czy utwór taki na skutek znacznego upływu czasu od śmierci twórcy nie przeszedł do tzw. domeny publicznej. Z reguły następuje to po upływie 70-lat od daty śmierci twórcy i po tym czasie majątkowe prawa autorskie do utworu wygasają, co oznacza, że korzystanie z utworu nie wymaga już uzyskania zgody uprawnionego do praw autorskich oraz ponoszenia opłat licencyjnych.

Jarosław Jastrzębski
Radca prawny