SŁOWNICZEK
Słowniczek to kompendium wiedzy, które pozwoli na szybkie i sprawne poruszanie się wśród przepisów i terminów zawartych w Ustawie o ochronie prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zawiera hasła uporządkowane według kolejności alfabetycznej z odnośnikami do innych pojęć pomocnych w zrozumieniu poszczególnych definicji.
Definicje najważniejsze z punktu widzenia prawa autorskiego zostały omówione dokładniej w Przewodniku po prawie autorskim.
SŁOWNICZEK
A-N
- Administrator danych osobowych
Organ, jednostka organizacyjna, podmiot lub osoba, która decyduje o celach przetwarzania danych osobowych (po co dane są przetwarzane) i środkach przetwarzania danych osobowych (jak dane są przetwarzane). Podmiot ten nie musi sam przetwarzać danych (nie musi być w ich fizycznym posiadaniu). Co do zasady, na administratorze danych spoczywa wiele obowiązków ustawowych związanych z przetwarzaniem danych osobowych, np. obowiązek informacyjny (w stosunku do osoby, której dane przetwarza) czy obowiązek rejestracji zbioru danych i obowiązek zabezpieczenia danych.
- Administratorzy katalogów odniesień (linków internetowych)
Podmioty, które publicznie udostępniają informacje, pozwalające na zlokalizowanie konkretnych zasobów systemu teleinformatycznego (tj. odniesień prowadzących tylko do adresów określonych serwisów internetowych, a nie konkretnych treści), w których te dane się znajdują.
- Audycja
Ciąg ruchomych obrazów z dźwiękiem lub bez niego (audycja audiowizualna) albo ciąg dźwięków (audycja radiowa), stanowiący, ze względu na treść, formę, przeznaczenie lub autorstwo, odrębną całość w stworzonym przez dostawcę usługi medialnej programie lub katalogu audycji udostępnianych publicznie.
- Copyright alert system
Copyright alert system jest to system ostrzegania o naruszaniu praw autorskich. Odnosi się do ram, które uzgodnili dostawcy usług internetowych, uczestniczący w programie pn. Organizacja Własności Intelektualnej. Zakres działań to monitorowanie sieci wymiany plików oraz zbieranie adresów IP, podejrzanych o naruszenia praw autorskich, a także przedstawianie takich adresów dostawcom usług internetowych.
- Cytat
Dosłowne przytoczenie fragmentu cudzego utworu lub drobnego utworu w całości. Cytaty wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości. Cytatów nie można modyfikować. Korzystając z cytatu należy podać każdorazowo autora i źródło, z którego on pochodzi. Prawa gatunku to parodia, pastisz, karykatura, wariacja muzyczna.
- Dane osobowe
Wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej. Oznacza to, iż za daną osobową uznamy taką informację (najczęściej zbiór kilku informacji), które pozwalają zidentyfikować osobę, której te dane dotyczą (np. imię, nazwisko, adres zamieszkania, miejsce pracy). Daną może być również każda informacja dotyczącą już zidentyfikowanej osoby (np. informacja o stopniu naukowym posiadanym przez osobę, którą znamy).
Daną osobową może być numer identyfikacyjny albo jeden lub kilka specyficznych czynników określających cechy fizyczne, fizjologiczne, umysłowe, ekonomiczne, kulturowe lub społeczne danej osoby. Informacji nie uważa się za umożliwiającą określenie tożsamości osoby, jeżeli wymagałoby to nadmiernych kosztów, czasu lub działań. - Dane osobowe wrażliwe (sensytywne)
Dane ujawniające pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub filozoficzne, przynależność wyznaniową, partyjną lub związkową, jak również danych o stanie zdrowia, kodzie genetycznym, nałogach lub życiu seksualnym oraz dane dotyczące skazań, orzeczeń o ukaraniu i mandatów karnych, a także innych orzeczeń wydanych w postępowaniu sądowym lub administracyjnym. Co do zasady, istnieje zakaz przetwarzania danych wrażliwych – można to robić jedynie w ściśle określonych przypadkach (wskazanych wprost w przepisach prawa), po rejestracji zbioru u Generalnego Inspektora Danych Osobowych.
- Digitalizacja
Przeniesienie materiałów zapisanych w postaci analogowej do formatu cyfrowego.
- Dobra osobiste
Dobra związane z człowiekiem, chroniące jego godność, pozycję czy nietykalność. W szczególności są to zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, zdrowie, życie psychiczne, rodzinne i prywatne, kult pamięci osoby zmarłej oraz poczucie przynależności do określonej płci.
Dobra osobiste odnoszą się również do osób prawnych (np. spółek z ograniczoną odpowiedzialnością). Osoby prawne korzystają z ochrony takich dóbr osobistych jak nazwa, tajemnica korespondencji, dobra sława czy nienaruszalność zajmowanego lokalu. - Dobro niematerialne
Dobra, które nie mają (lub nie muszą mieć dla swojego istnienia) postaci materialnej (w sensie fizycznym), np. własność intelektualna, dobra osobiste, pieniądze. Da się je jednak (pomimo braku fizycznej postaci) zmierzyć, policzyć czy zidentyfikować.
- Domena publiczna
Utwory, do których wygasły majątkowe prawa autorskie, albo te utwory, które nigdy nie były objęte ochroną majątkowo-prawną.
Z twórczości umieszczonej w domenie publicznej można korzystać bez ograniczeń, przy respektowaniu praw osobistych twórcy.
W Polsce prawa do danego utworu wygasają po 70 latach od śmierci jego autora. Wtedy przechodzi on do domeny publicznej. Trzeba jednak zachować ostrożność. Jeśli bowiem dzieło było tłumaczone z innego języka, prawa majątkowe do niego wygasają dopiero 70 lat po śmierci tłumacza.
- Dostawca usługi medialnej
Osoba fizyczna, osoba prawna lub osobowa spółka handlowa ponosząca odpowiedzialność redakcyjną za wybór treści usługi medialnej i decydująca o sposobie zestawienia tej treści, będąca nadawcą.
- Dozwolony użytek osobisty
Korzystanie z pojedynczych egzemplarzy rozpowszechnionych utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego.
- DRM
DRM to systemy Digital Rights Management. Mówi się, że cyfryzacja (digitalizacja) jest dla nadawców prawdziwym wyzwaniem. Maria Rorbye Ronn, reprezentująca kilka duńskich stacji radiowych, ilustruje to przykładem: bywa, że do materiałów jest trzydzieści rodzajów posiadaczy praw autorskich i każdy z nich może chcieć ich ochrony za pomocą innego systemu DRM.
- Dzieła osierocone
Utwory, których autorzy pozostają nieznani albo nie można do nich dotrzeć. Utwory osierocone pozostają objęte autorskim prawem majątkowym.
- EUIPO
European Union Intellectual Property Office (EUIPO)
Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej zajmuje się rejestracją znaków towarowych UE i wspólnotowych wzorów przemysłowych. EUIPO obejmuje ochroną rejestrowane i już zarejestrowane znaki towarowe oraz wzory przemysłowe.
- Fonogram
Pierwsze utrwalenie warstwy dźwiękowej wykonania utworu albo innych zjawisk akustycznych.
- HADOPI
Tzw. prawo Hadopi, nazywane również prawem trzech ostrzeżeń, weszło w życie w styczniu 2010 r. we Francji. Na mocy ustawy powstała organizacja Higher Authority for the Distribution of Works and the Protection of Copyright (HADOPI). Monitoruje ona poczynania internautów i w razie stwierdzenia naruszenia praw autorskich uruchamiana jest procedura trzech ostrzeżeń: 1/ e-mail, 2/ list, 3/ odcięcie od sieci i grzywna do 300 tysięcy euro.
- Host provider
Podmiot, który udostępnia zasoby systemu teleinformatycznego (np. serwer, serwis user generated content) w celu przechowywania danych (np. serwis Youtube).
- ISP
Podmioty pośredniczące w dostępie do treści rozpowszechnianych w sieci Internet przez osoby trzecie (ang. „intermediary service providers” – „ISP”), w tym: podmioty świadczące usługi zwykłego przekazu (mere conduit), podmioty świadczące usługi cachingu, operatorzy systemów wyszukiwawczych (w tym operatorzy wyszukiwarek internetowych) oraz administratorzy katalogów odniesień (linków internetowych).
- Komisja Prawa Autorskiego
Podstawę działania Komisji Prawa Autorskiego stanowi ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. Z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.). Komisja składa się z trzydziestu arbitrów. Arbitrów powołuje minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego spośród kandydatów przedstawionych przez organizacje zbiorowego zarządzania oraz stowarzyszenia twórców, artystów wykonawców i producentów (15 arbitrów); organizacje zrzeszające podmioty korzystające z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych oraz organizacje radiowe i telewizyjne (15 arbitrów). Do zadań Komisji należy: rozpatrywanie spraw o zatwierdzanie i zmianę zatwierdzonych tabel wynagrodzeń za korzystanie z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych; rozstrzyganie sporów dotyczących stosowania tabel wynagrodzeń za korzystanie z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych; rozstrzyganie sporów związanych z zawarciem umowy pomiędzy operatorem sieci kablowej a właściwą organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi o reemisję w sieciach kablowych utworów nadawanych w programach organizacji radiowych i telewizyjnych; wskazywanie organizacji właściwej w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych w przypadku, gdy na danym polu eksploatacji działa więcej niż jedna organizacja zbiorowego zarządzania, a twórca lub uprawniony z tytułu prawa pokrewnego nie należy do żadnej organizacji albo nie ujawnił swojego autorstwa; rozpatrywanie spraw o odtworzenie akt oraz uzupełnienie lub sprostowanie orzeczenia Komisji; rozpatrywanie spraw o wykładnię orzeczenia Komisji.
- Koncesja
Zezwolenie na wykonywanie działalności gospodarczej wprost wskazanej w przepisach prawa. Konieczność uzyskania koncesji stanowi wyjątek od obowiązującej w Polsce zasady swobody prowadzenia działalności gospodarczej – obowiązek uzyskania koncesji musi wynikać z ustawy.
- Konwencja (treaty)
Umowa międzynarodowa będąca źródłem prawa międzynarodowego, zawierana w formie pisemnej między państwami.
- Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji
Konstytucyjny organ państwa, którego zadaniem jest stanie na straży wolności słowa, prawa do informacji oraz interesu publicznego w radiofonii i telewizji. Członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji są powoływani przez Sejm, Senat i Prezydenta Rzeczypospolitej. Członek Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji nie może należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z godnością pełnionej funkcji.
Zasady i tryb działania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, jej organizację oraz szczegółowe zasady powoływania jej członków określa ustawa. - Legalne źródła kultury
Legalne źródła kultury to wszelkie miejsca, w których w różny sposób, zgodnie z prawem i z poszanowaniem praw twórców są udostępniane – odpłatnie lub bezpłatnie – dobra kultury rozumiane jako utwory.
Legalne źródła kultury płatne – umożliwiają dostęp do utworu za wynagrodzeniem dla twórcy lub osoby uprawnionej do autorskich praw majątkowych do utworu.
Legalne źródła kultury bezpłatne – dostęp do utworów umożliwiają bez wynagrodzenia:
za zgodą twórcy lub innej osoby uprawnionej do autorskich praw majątkowych, w ramach dozwolonego użytku lub z zasobów znajdujących się w domenie publicznej. - Licencja
Oświadczenie woli stron zawarte w formie umowy cywilnoprawnej określającej zasady i warunki korzystania z utworu w zakresie prawa autorskiego (umowa na korzystanie z utworu).
- Licencje Creative Commons (CC)
Główną ideą licencji Creative Commons jest umożliwienie twórcy (licencjodawcy) „zrzeczenia się”, w granicach przewidzianych przez obowiązujące prawo, majątkowych praw autorskich w określonym zakresie. Są to zatem licencje tak liberalne, jak na to pozwala ustawa: niewyłączne, nieograniczone co do czasu (udzielane są na czas nieoznaczony, czyli na czas trwania majątkowych praw autorskich) i terytorium (udzielane są na obszar całego świata) oraz nieodpłatne (skuteczność tego ostatniego zastrzeżenia trzeba jednak skorygować o obowiązujący w polskim systemie prawnym wyjątek obligatoryjnej odpłatności). Licencje CC wymieniają bardzo szeroki katalog pól eksploatacji, obejmujący (w przypadku najpopularniejszych licencji): a) zwielokrotnianie, włączanie utworu do jednego lub więcej zbiorów, zwielokrotnianie utworu włączonego do zbiorów; b) sporządzanie i zwielokrotnianie utworów zależnych pod warunkiem, że wszelkie takie utwory zależne, w tym wszelkie tłumaczenia na jakimkolwiek nośniku zostały w rozsądnym zakresie wyraźnie oznaczone, wyróżnione lub w inny sposób zostało na nich wskazane, że w oryginalnym utworze dokonano zmian; c) rozpowszechnianie oraz publiczne wykonanie utworu w tym utworu włączonego do zbiorów; d) rozpowszechnianie oraz publiczne wykonanie utworów zależnych; e) pobieranie danych z utworu oraz ich wtórne wykorzystanie. Charakterystyczna dla licencji CC jest ich elementowa struktura. Powstają one bowiem poprzez odpowiednie połączenie tzw. Atrybutów Licencji (License Elements), czyli klauzul umownych, kompleksowo regulujących określoną grupę zagadnień. Wyróżnia się cztery Atrybuty Licencji:
1. Uznanie autorstwa
Oznaczone symbolem:
lub skrótem „BY” – zobowiązanie licencjobiorcy do oznaczania utworu w określony w licencji sposób, ujęte w formie ograniczeń takich jak np.: nakaz pozostawienia w stanie nienaruszonym wszystkich oznaczeń związanych z ochroną prawnoautorską; nakaz zapewnienia, stosownie do możliwości używanego nośnika lub środka przekazu, oznaczenia imienia i nazwiska (pseudonimu) twórcy, a także i innych podmiotów, które zostaną wymienione przez licencjodawcę w oznaczeniach związanych z prawnoautorską ochroną utworu, regulaminach lub w inny rozsądny sposób (tzw. Osób Wskazanych), takich jak np. sponsor, czy wydawca; nakaz zachowania w stanie niezmienionym URI (ang. Uniform Resource Identifier) odsyłających do wymienionych powyżej informacji;2. Użycie niekomercyjne
Oznaczone symbolem:
lub skrótem „NC” (od and. Non-Commercial) – zakaz wykorzystywania utworu przez licencjobiorcę w celach głównie nakierowanych na uzyskanie korzyści materialnych;3. Bez utworów zależnych
Oznaczone symbolem:
lub skrótem „ND” (od ang. No-Derivatives) – zakaz wykonywania praw zależnych do stworzonych przez licencjobiorcę opracowań licencjonowanego utworu;4. Na tych samych warunkach
Oznaczone symbolem:
lub skrótem „SA” (od ang. Share Alike) – zezwolenie na wykonywanie praw zależnych do stworzonych przez licencjobiorcę opracowań licencjonowanego utworu, jednakże pod warunkiem, że opracowania takie będą rozpowszechniane wyłącznie na tej samej licencji CC, na której rozpowszechniany jest utwór pierwotny (lub licencji zapewniającej ten sam poziom „otwartości” co ta licencja CC).
Możliwe jest powstawanie kombinacji wyżej wymienionych licencji, np.:
Licencja CC BY-SA oznacza, że aby użyć utworu opisanego w ten sposób: należy podpisać kto jest autorem utworu pierwotnego i udostępnić powstały utwór na takiej samej licencji jak utwór pierwotny.
Licencja CC BY-NC-SA oznacza, że aby użyć utworu opisanego w ten sposób: należy podpisać kto jest autorem utworu pierwotnego, nie wykorzystywać powstałego dzieła w celu osiągnięcia korzyści materialnych oraz udostępnić je na takiej samej licencji jak utwór pierwotny.
Licencja CC BY-NC-ND oznacza, że aby użyć utworu opisanego w ten sposób należy: podpisać kto jest autorem utworu, nie wykorzystywać utworu w celu osiągnięcia korzyści materialnych oraz zachować utwór w oryginalnej postaci (nie tworzyć utworów zależnych). - Materiał prasowy
Jest to każdy opublikowany lub przekazany do opublikowania w prasie tekst albo obraz o charakterze informacyjnym, publicystycznym, dokumentalnym lub innym, niezależnie od środków przekazu, rodzaju, formy, przeznaczenia czy autorstwa.
- Monopol autorski
Wyłączne prawo twórcy utworu do korzystania z dzieła. Oznacza ono, iż bez zgody twórcy nie ma możliwości korzystania z dzieła przez niego stworzonego. Ingerencja w dzieło i możliwość korzystania z dzieła bez zgody twórcy może następować tylko w przypadkach ściśle określonych przez przepisy prawa.
- Nadanie utworu
Rozpowszechnienie utworu drogą emisji radiowej lub telewizyjnej.
- Nadawca
Osoba fizyczna, osoba prawna lub osobowa spółka handlowa, która tworzy i zestawia program oraz rozpowszechnia go lub przekazuje innym osobom w celu rozpowszechniania.
- Nieuczciwa konkurencja
Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności: wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług, wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy, naśladownictwo produktów, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie, utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną, a także nieuczciwa lub zakazana reklama, organizowanie systemu sprzedaży lawinowej oraz prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym.
O-R
- Ochrona idei
Idea, podobnie jak pomysł, nie podlega ochronie prawnoautorskiej. Z ochrony może jedynie korzystać sposób wyrażenia danej idei - jeśli idea zmaterializuje się w utworze, np. W zadaniu czy w opisie procesu technologicznego, to wówczas ten utwór podlega ochronie na gruncie prawa autorskiego.
- Ochrona tajemnicy
- Ochrona wizerunku osoby fizycznej
Rozpowszechnianie wizerunku osoby fizycznej wymaga zezwolenia tej osoby, z wyłączeniem osób powszechnie znanych, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nie funkcji publicznych (w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych) oraz osób stanowiących jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.
- Ochrona własności intelektualnej
Własność intelektualna (utwory) podlega ochronie na gruncie prawa autorskiego. Ustawodawca uznał, iż wytwór pracy twórczej (np. wiersze, muzyka) zasługuje na szczególną ochronę ze względu na swoją unikatowość. Obejmuje szeroko rozumiane zasady i reguły prawne dotyczące sposobu korzystania z dóbr niematerialnych, w szczególności takich jak utwory, patenty czy znaki towarowe.
Ochronie podlega zarówno więź twórcy z utworem (prawa autorskie osobiste), np. prawo do oznacza utworu imieniem i nazwiskiem twórcy), jak i sfera materialna pozwalająca twórcy na czerpanie korzyści z korzystania z utworu (prawa autorskie materialne), np. prawo do decydowania o tym komu i za ile twórca pozwala na korzystanie z dzieła).
- Operatorzy systemów wyszukiwawczych (w tym operatorzy wyszukiwarek internetowych)
Podmioty, które za pomocą usług narzędzi lokalizacyjnych, umożliwiają automatyczne wyszukiwanie informacji poszukiwanej przez użytkownika, udostępniają informacje pozwalające na zlokalizowanie konkretnych zasobów systemu teleinformatycznego, w którym te dane się znajdują oraz nie wprowadziły tych danych do sieci, ani nie modyfikują tych danych (np. poprzez tworzenie gotowych katalogów), nie są inicjatorem transmisji danych uzyskanych w toku wyszukiwania danych i nie wybierają odbiorcy danych.
- Opracowanie cudzego utworu
Np. tłumaczenie, adaptacja, przeróbka. Rozporządzanie i korzystanie z opracowania zależy od zezwolenia twórcy utworu pierwotnego, chyba że autorskie prawa majątkowe do utworu pierwotnego wygasły. Na opracowaniach należy wymienić twórcę i tytuł utworu pierwotnego.
- Organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi
Stowarzyszenia, zrzeszające twórców, artystów wykonawców i producentów lub organizacje radiowe i telewizyjne, których statutowym zadaniem jest zbiorowe zarządzanie i ochrona powierzonych im praw autorskich lub praw pokrewnych oraz wykonywanie uprawnień, wynikających z ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, które uzyskały zezwolenie na zbiorowy zarząd, udzielane przez Ministra ds. kultury i dziedzictwa narodowego.
- Osoba prawna
Jednostka organizacyjna mająca zdolność prawną, czyli zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków (np. do nabycia rzeczy we własnym imieniu). Osoba prawna ma swój odrębny majątek, którym odpowiada za zaciągnięte zobowiązania. Przykładem osoby prawnej jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością czy spółka akcyjna.
- Oświadczenie woli
Wyrażenie decyzji/woli człowieka – ujawnienie zamiaru (emanacja) dokonania określonej czynności wywołującej skutki prawnego. Oświadczeniem woli jest na przykład zawarcie umowy.
- Patent
Prawo ochronne na wynalazek o charakterze wyłącznym. Udzielane przez Urząd Patentowy. Patenty są udzielane – bez względu na dziedzinę techniki – na wynalazki, które są nowe, posiadają poziom wynalazczy i nadają się do przemysłowego stosowania.
- Plagiat
Przywłaszczenie cudzego autorstwa zarówno do całości, jak i fragmentów utworu.
- Podmioty świadczące usługi cachingu
Podmioty, które transmitując dane oraz zapewniając automatyczne i krótkotrwałe pośrednie przechowywanie tych danych w celu przyśpieszenia ponownego dostępu do nich na żądanie innego podmiotu nie modyfikują danych, posługują się uznanymi i stosowanymi zwykle w tego rodzaju działalności technikami informatycznymi określającymi parametry techniczne dostępu do danych i ich aktualizowania oraz nie zakłócają posługiwania się technikami informatycznymi uznanymi i stosowanymi zwykle w tego rodzaju działalności w zakresie zbierania informacji o korzystaniu ze zgromadzonych danych.
- Podmioty świadczące usługi zwykłego przekazu (tzw. „mere conduit”)
Usługodawcy, którzy świadczą usługi drogą elektroniczną obejmujące transmisję w sieci telekomunikacyjnej danych przekazywanych przez odbiorcę usługi lub zapewnienie dostępu do sieci telekomunikacyjnej, a którzy nie są inicjatorami przekazu danych, nie wybierają odbiorcy przekazu danych oraz nie wybierają oraz nie modyfikują informacji zawartych w przekazie – w tym podmioty, które dokonują automatycznego i krótkotrwałego pośredniego przechowywania transmitowanych danych, jeżeli działanie to ma wyłącznie na celu przeprowadzenie transmisji, a dane nie są przechowywane dłużej, niż jest to w zwykłych warunkach konieczne dla zrealizowania transmisji.
- Pole eksploatacji
Sposób korzystania z utworu; na przykład w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową.
W zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, a w zakresie rozpowszechniania utworu – jego publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym (Internet).
- Prawa autorskie
- Prawa majątkowe
Co do zasady, twórcy przysługuje wyłączne prawo:
1) do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji,
2) do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.
- Prawa osobiste
Autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem (jeżeli ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych nie stanowi inaczej), a w szczególności prawo do:
1) autorstwa utworu,
2) oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo,
3) nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania,
4) decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności,
5) nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.
- Prawa pokrewne
Do praw pokrewnych zaliczane są:
1) prawa do artystycznych wykonań:
Każde artystyczne wykonanie utworu lub dzieła sztuki ludowej pozostaje pod ochroną niezależnie od jego wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Artystycznymi wykonaniami są w szczególności: działania aktorów, recytatorów, dyrygentów, instrumentalistów, wokalistów, tancerzy i mimów oraz innych osób w sposób twórczy przyczyniających się do powstania wykonania.2) prawa do fonogramów i wideogramów:
Bez uszczerbku dla praw twórców lub artystów wykonawców, producentowi fonogramu lub wideogramu przysługuje wyłączne prawo do rozporządzania i korzystania z fonogramu lub wideogramu w zakresie:- zwielokrotniania określoną techniką;
- wprowadzenia do obrotu;
- najmu oraz użyczania egzemplarzy;
- publicznego udostępniania fonogramu lub wideogramu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
W przypadku nadawania, reemitowania lub odtwarzania wprowadzonego do obrotu fonogramu lub wideogramu, producentowi przysługuje prawo do stosownego wynagrodzenia.
3) prawa do nadań programów:
Bez uszczerbku dla praw twórców, artystów wykonawców, producentów fonogramów i wideogramów, organizacji radiowej lub telewizyjnej przysługuje wyłączne prawo do rozporządzania i korzystania ze swoich nadań programów w zakresie:- utrwalania;
- zwielokrotniania określoną techniką;
- nadawania przez inną organizację radiową lub telewizyjną;
- reemitowania;
- wprowadzania do obrotu ich utrwaleń;
- odtwarzania w miejscach dostępnych za opłatą wstępu;
- udostępniania ich utrwaleń w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
4) prawa do pierwszych wydań oraz wydań naukowych i krytycznych:
Wydawcy, który pierwszy, w sposób zgodny z prawem, opublikował lub w inny sposób rozpowszechnił utwór, którego czas ochrony już wygasł, a jego egzemplarze nie były jeszcze publicznie udostępniane, przysługuje wyłączne prawo do rozporządzania tym utworem i korzystania z niego na wszystkich polach eksploatacji przez okres dwudziestu pięciu lat od daty pierwszej publikacji lub rozpowszechnienia. - Prawa zależne
Zezwolenie twórcy utworu pierwotnego jest niezbędne do rozporządzania i korzystania z opracowania.
Zgoda nie jest potrzeba w przypadku, gdy autorskie prawa majątkowe do utworu pierwotnego wygasły.
Twórca utworu pierwotnego może cofnąć zezwolenie, jeżeli w ciągu pięciu lat od jego udzielenia opracowanie nie zostało rozpowszechnione.
Za opracowanie nie uważa się utworu, który powstał w wyniku inspiracji cudzym utworem.
- Prawo cytatu
Stanowi ograniczenie wyłącznego prawa autorskiego. Cytować można fragmenty utworów bądź całe utworu o ile są one drobnych rozmiarów. Cytaty wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość, czyli tylko wówczas jeśli samemu tworzy się utwór wolno zacytować cudze dzieło lub jego fragment. Cytować wolno tylko w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości – zatem cytujemy tylko dla zobrazowania własnego przekazu. Wielkość przytoczonego fragmentu cudzego utworu także musi być adekwatna do tego celu.
Cytatów nie można modyfikować. Korzystając z cytatu należy zawsze podać autora i źródło, z którego on pochodzi. Niezachowanie któregokolwiek z warunków prawa cytatu prowadzi do naruszenia prawa autorskiego.
- Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
Jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach ochrony konkurencji i konsumentów. Zajmuje się przeciwdziałaniem nadużywania pozycji dominującej oraz zawierania porozumień ograniczających konkurencję, a także kontroluje koncentracje przedsiębiorców.
- Procedura notice & takeaction
Wszelkie inne procedury, w ramach których ISP – w przypadku spełnienia określonych przesłanek (np. skutecznego doręczenia mu wiarygodnej informacji lub urzędowego zawiadomienia) – podejmuje czynności inne (np. powiadamianie właściwych organów), niż uniemożliwienie dostępu osobom trzecim do określonych kategorii danych albo ich usunięcie.
- Procedura notice & takedown
Procedura, w ramach której ISP jest informowany przez osobę trzecią lub kompetentny organ o przechowywaniu w swoich zasobach albo przekazywaniu bezprawnych danych lub danych, z którymi jest związana bezprawna działalność. W ramach procedury N&TD ISP ma obowiązek – w przypadku spełnienia określonych przesłanek (np. skutecznego doręczenia mu wiarygodnej informacji lub urzędowego zawiadomienia) – uniemożliwienia dostępu osobom trzecim do ww. kategorii danych w ustawowo określonym terminie/usunięcia w/w kategorii danych.
- Producent
Na gruncie Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych jest to osoba (fizyczna lub prawna), która podejmuje inicjatywę i ponosi koszty sporządzenia danego dobra niematerialnego, a nadto co najmniej posiada wpływ (choćby przez prawo nadzoru) na przebieg i rezultat procesu (J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie, Warszawa 2008, str. 62).
- Program
Uporządkowany zestaw audycji, przekazów handlowych lub innych przekazów, rozpowszechniany w całości, w sposób umożliwiający jednoczesny odbiór przez odbiorców w ustalonym przez nadawcę układzie.
- Przekaz telekomunikacyjny
Treści rozmów telefonicznych i innych informacji przekazywanych za pomocą sieci telekomunikacyjnych.
- Przeniesienie praw autorskich
Oświadczenie woli stron zawarte w formie umowy cywilnoprawnej określającej zasady i warunki przeniesienia praw autorskich do utworu (umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych).
- Przetwarzanie danych osobowych
Jakiekolwiek operacje wykonywane na danych osobowych, takie jak zbieranie, utrwalanie, przechowywanie, opracowywanie, zmienianie, udostępnianie i usuwanie, a zwłaszcza te, które wykonuje się w systemach informatycznych.
- Reemisja
Rozpowszechnianie utworu przez podmiot inny, niż ten który nadaje go pierwotnie. Utwór reemitowany musi być przejęty w całości i bez żadnych zmian. Co więcej, podmiot reemitujący musi rozpowszechniać utwór w tym samym czasie, co podmiot pierwotnie nadający.
- Rozpowszechnianie utworu
S-Z
- Środki komunikacji elektronicznej
Rozwiązania techniczne, w tym urządzenia teleinformatyczne i współpracujące z nimi narzędzia programowe, umożliwiające indywidualne porozumiewanie się na odległość przy wykorzystaniu transmisji danych między systemami teleinformatycznymi, a w szczególności pocztę elektroniczną.
- Świadczenie usług drogą elektroniczną
Wykonanie usługi świadczonej bez jednoczesnej obecności stron (na odległość), poprzez przekaz danych na indywidualneżądanie usługobiorcy, przesyłanej i otrzymywanej za pomocąurządzeń do elektronicznego przetwarzania, włącznie z kompresją cyfrową,i przechowywania danych, która jest w całości nadawana, odbierana lubtransmitowana za pomocą sieci telekomunikacyjnej (np. hosting).
- System teleinformatyczny
Zespół współpracujących ze sobą urządzeń informatycznych i oprogramowania, zapewniający przetwarzanie i przechowywanie, a także wysyłanie i odbieranie danych poprzez sieci telekomunikacyjne za pomocą właściwego dla danego rodzaju sieci urządzenia końcowego.
- Twórca
Twórca to osoba, która stworzyła dzieło. Domniemywa się, że jest to osoba, której nazwisko jest widoczne na egzemplarzu utworu.
- Twórczość równoległa
Sytuacja kiedy dwóch twórców niezależnie od siebie, wykorzystuje w utworze ten sam pomysł i opracowuje go przy użyciu bardzo zbliżonych środków artystycznych, zwłaszcza, jeżeli dzieła dotyczą tego samego tematu albo tematów bardzo podobnych. Dzieło, które powstaje w takim procesie - w wyniku zupełnie odrębnego, niezależnego procesu twórczego, nawet jeżeli posiada treść i formę bardzo zbliżoną do innego utworu – nie jest plagiatem.
- Usługa medialna
Usługa w postaci programu, za którą odpowiedzialność redakcyjną ponosi jej dostawca (np. nadawca telewizyjny) i której podstawowym zadaniem jest dostarczenie przez sieci telekomunikacyjne ogółowi odbiorców audycji, w celach informacyjnych, rozrywkowych lub edukacyjnych; usługą medialną jest także przekaz handlowy (np. reklama).
- Utwór
Każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.
- Utwór inspirowany
Nie jest opracowaniem cudzego utworu, jest samodzielnym utworem stworzonym w wyniku pobudki dostarczonej przez inny utwór. Niezależnie od tego, czy prawa do utworu inspirującego wygasły, autor utworu inspirowanego ma do niego pełnię praw i może z niego korzystać bez zgody twórcy utworu inspirującego.
- Utwór pierwotny
Utwór, który jest przedmiotem opracowania prowadzącego do utworu zależnego.
- Utwór połączony
Autorzy mogą wspólnie rozpowszechniać swoje utwory, łączyć je do rozpowszechnienia. Na przykład tekst z muzyką. Wtedy zawierają między sobą umowę i wspólnie decydują o zasadach eksploatacji całości.
- Utwór pracowniczy
Utwór stworzony w wyniku wykonywania obowiązków wynikających ze stosunku pracy, pracodawca nabywa do niego autorskie prawa majątkowe z chwilą przyjęcia utworu, o ile umowa o pracę nie stanowi inaczej.
- Utwór zbiorowy
Utwór, na który składają się wybrane przez wydawcę (producenta) nie mniej niż dwa utwory pochodzące od różnych twórców oraz nietwórcze wkłady, połączone na zasadzie twórczego układu przez redaktora albo inną osobę wskazaną przez wydawcę (producenta) (Sokołowska D., Utwory zbiorowe w prawie autorskim ze szczególnym uwzględnieniem encyklopedii i słowników, ZNUJ 2001, z. 57). Takimi dziełami są na przykład encyklopedie, słowniki, księgi pamiątkowe, kalendarze itp.
- Uznanie autorstwa
Obowiązek oznaczenia utworu imieniem i nazwiskiem lub pseudonimem twórcy dzieła, chyba że autor zgodził się na anonimową publikację dzieła.
- Wideogram
Pierwsze utrwalenie sekwencji ruchomych obrazów, z dźwiękiem lub bez, niezależnie od tego, czy stanowi ono utwór audiowizualny.
- WIPO
World Intellectual Property Organization (WIPO)
Światowa Organizacja Własności Intelektualnej zajmuje się koordynacją i tworzeniem regulacji dotyczących systemu ochrony własności intelektualnej, a także świadczeniem pomocy prawnej i technologicznej. Celem organizacji jest pogłębianie wiedzy na temat ochrony praw własności intelektualnej na arenie międzynarodowej oraz zapewnianie współpracy administracyjnej w zakresie egzekwowania praw własności intelektualnej i praw autorskich.
- Wolna licencja
Rodzaj licencji, który pozwala na korzystanie z dzieła za zgodą twórcy, a zatem w sposób legalny. Każdy ma zatem możliwość wykorzystania utworu wprowadzonego w obieg (najczęściej do sieci) przez twórcę na zasadzie wolnej licencji. Zakres możliwego korzystania z dzieła wyznacza sposób jego oznaczenia. Wolne licencje zwane są Creative Commons.
- Wydawca
Osoba albo instytucja, która przekazuje środki finansowe na przygotowanie, opracowanie i opublikowanie nośnika utworu i ponosi odpowiedzialność za to wydanie.
- Własność intelektualna
Jest to wytwór pracy twórczej człowieka, który ze względu na swoją unikatowości i dużą doniosłość ekonomiczną/gospodarczą/rozwojową zasługuje na ochronę. Wszystko to co wytworzy człowiek przy użyciu swojego intelektu, a co jest nowatorskie, dotychczas niespotykane, nazywamy własnością intelektualną. Są to w szczególności utwory (np. słowa piosenek, limeryki czy muzyka), patenty czy znaki towarowe.
- Znak towarowy
Każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa
Znakiem towarowym może być w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy. Znak towarowy może być zarejestrowany w Urzędzie Patentowym o ile oznaczenie ma dostateczne znamiona odróżniające (jest inny od znaków funkcjonujących na rynku, np. jest to unikatowa, fantazyjna nazwa).
